Επιστρέφεις από την δουλειά κουρασμένος και μπαίνοντας στο σπίτι σκοντάφτεις πάνω στα σκουπίδια και ανακαλύπτεις ότι ο σκύλος σου έχει μπει μέσα στον σκουπιδοτενεκέ και όλα είναι άνω κάτω.
Φωνάζεις το όνομα του σκύλου σου με αυστηρό τόνο και τον κοιτάς θυμωμένα καθώς αυτός πλησιάζει. Ξέρεις ότι ο σκύλος σου έχει κάνει κάτι κακό γιατί φαίνεται από την έκφραση του προσώπου του. Έχει «το ένοχο ύφος…»
Γιατί όμως το αποκαλούμε «το ένοχο ύφος»
Οι άνθρωποι έχουμε την συνήθεια να ανθρωπομορφοποιούμε συμπεριφορές των ζώων (δηλαδή να αντιλαμβανόμαστε συμπεριφορές των ζώων με ανθρώπινα κριτήρια όπως για παράδειγμα σύνθετα συναισθήματα).
Σίγουρα έχετε πει στους φίλους σας ότι κάθε φορά που χορεύετε μέσα στο σπίτι ο σκύλος σας κοιτάει σαν να είστε τρελοί. Κάποιοι άλλοι που έχουν γάτα, λένε ότι τους συμπεριφέρονται σαν να είναι τα αφεντικά. Όμως τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι κάτι, που το κατοικίδιο σας μπορεί να ξέρει ή να καταλάβει – είναι ανθρώπινοι όροι. Χρησιμοποιούμε τέτοιους όρους για να εξηγήσουμε τις εκφράσεις των κατοικίδιών μας γιατί έτσι είναι πιο εύκολο για εμάς.
Τις περισσότερες φορές όταν ερμηνεύουμε «ανθρώπινα» τις συμπεριφορές του σκύλου μας δεν είναι και τόσο κακό. Ωστόσο μερικές φορές μπορεί να «διαβάσουμε» λανθασμένα την γλώσσα του σώματος του σκύλου μας και να δημιουργηθούν προβλήματα.
Όταν γυρνάμε στο σπίτι και φωνάζουμε στο σκύλο μας για τη ζημιά που έκανε, πιστεύουμε ότι μοιάζει ένοχος γιατί οι εκφράσεις του προσώπου του και η γλώσσα του σώματος του είναι παρόμοια με αυτά που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι όταν νιώθουν ένοχοι.
Η αλήθεια για «το ένοχο ύφος»
Σε ένα πρόσφατο σεμινάριο που διοργάνωσε ο Sue Stenberg, συμπεριφοριστής σκύλων, χαρακτήρισε αυτή την συμπεριφορά «κατευνασμό», ένα συνδυασμό από σήματα ηρεμίας που κάνει ο σκύλος μας σε εμάς για να μας δείξει ότι δεν αποτελεί απειλή και τα οποία προήλθαν από μια αντίδραση φόβου από την επίπληξη που δέχεται ο σκύλος.
Παραθέτουμε μερικά σήματα ηρεμίας:
- Χαμηλή στάση σώματος
- Κατεβασμένα αυτιά
- Γυρίζει το κεφάλι του και κοιτάει αλλού
- Χασμουριέται
- Λαχανιάζει
- Γουρλώνει τα μάτια του
- Βγάζει τη γλώσσα του και γλείφεται
- Σηκώνει την πατούσα του
- Κατεβάζει την ουρά του
- Ανοιγοκλείνει γρήγορα τα μάτια του
Μια μελέτη που δημοσιοποιήθηκε στο Behavioral Processes από την Ljerka Ostojic, εγκεκριμένη από την επιτροπή του University of Cambridge Animal Ethics, υποστηρίζει ότι το ένοχο βλέμμα είναι μια μαθημένη αντίδραση του σκύλου στην «επιθετική» συμπεριφορά του ιδιοκτήτη.
Στην παραπάνω έρευνα που έγινε στην Κροατία, συμμετείχαν 96 σκύλοι και οι ιδιοκτήτες τους στο δικό τους περιβάλλον για να αποτρέψουν την πιθανότητα ένα νέο περιβάλλον να επηρεάσει τις αντιδράσεις των σκύλων. Το πείραμα βασίστηκε στα 2 στοιχεία που οι περισσότεροι ιδιοκτήτες χρησιμοποιούν για να υποστηρίξουν τον ισχυρισμό τους για την ενοχή του σκύλου:
- Οι σκύλοι δείχνουν την ενοχή τους πριν ακόμα οι ιδιοκτήτες ανακαλύψουν ότι έκαναν κάτι κακό
- Οι σκύλοι δείχνουν ένοχοι ακόμα και εάν δεν έκαναν το παράπτωμα (για παράδειγμα, το φαγητό το έφαγε ο άλλος σκύλος)
Σύμφωνα με τους ερευνητές “o σκοπός της συγκεκριμένης έρευνας ήταν να εξετασθεί εάν και ποιο από τα παραπάνω στοιχεία θα μπορούσαν να προκαλέσουν «ένοχο βλέμμα» στην απουσία του μαλώματος”
Οι ιδιοκτήτες δεν γνώριζαν τι θα εξέταζαν οι ερευνητές. Τους ζητήθηκε να τοποθετήσουν φαγητό σε μέρος όπου οι σκύλοι θα μπορούσαν να έχουν πρόσβαση, να πουν στον σκύλο «άστο» και να φύγουν από το οπτικό πεδίο των σκύλων για 10’’. Όταν θα επέστρεφαν, έπρεπε να παρατηρήσουν το σκύλο και να απαντήσουν εάν έφαγε ή όχι το φαγητό.
Υπήρχαν 4 διαφορετικά πειράματα από τα οποία τυχαία επιλέχθηκε ένα για κάθε ιδιοκτήτη και σκύλο
- Ο σκύλος έφαγε το φαγητό και ο ερευνητής το αντικατέστησε
- Ο σκύλος έφαγε το φαγητό και ο ερευνητής δεν το αντικατέστησε
- Ο σκύλος δεν έφαγε το φαγητό, ο ερευνητής το απομάκρυνε και δεν το αντικατέστησε
- Ο σκύλος δεν έφαγε το φαγητό, ο ερευνητής το απομάκρυνε και το αντικατέστησε
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ιδιοκτήτες δεν μπορούσαν να πουν εάν τελικά ο σκύλος τους είχε φάει το φαγητό ή όχι.
Σύμφωνα με την μελέτη:
Η συμπεριφορά των σκύλων όπως αυτή γίνεται αντιληπτή από τους ιδιοκτήτες, δεν διέφερε μεταξύ των συνθηκών, γεγονός που υποδηλώνει ότι «το ένοχο ύφος» των σκύλων δεν επηρεάστηκε από την δική τους δράση (δηλ. εάν η τροφή είχε φαγωθεί από το σκύλο ή είχε απομακρυνθεί από τον ερευνητή).
Αυτό σημαίνει ότι για τους ιδιοκτήτες τα σκυλιά εμφάνισαν τα ίδια σημάδια ένοχου ύφους άσχετα με το εάν είχαν κάνει τελικά κάτι κακό.
Συμπέρασμα
Οι ερευνητές αναφέρουν: “τα ευρήματα μας δείχνουν ότι απουσίας του μαλώματος κανένα από τα δυο στοιχεία που χρησιμοποιήσαμε για την έρευνα δεν πυροδότησαν «το ένοχο ύφος» στα σκυλιά”.
Το πιο σημαντικό είναι ότι τα ευρήματα από την έρευνα τους υποστηρίζουν την υπόθεση ότι η συμπεριφορά του σκύλου που ονομάζουμε «ένοχο ύφος» εξαρτάται από την συμπεριφορά των ιδιοκτητών και τον τρόπο που αντιμετωπίζουν μια ζημιά (όπως φωνές ή άλλες αρνητικές αντιδράσεις).
Σίγουρα χρειάζονται περαιτέρω έρευνες και μελέτες για να διερευνηθεί εάν οι σκύλοι παρουσιάζουν ένοχο ύφος και χωρίς να μάθουν οι ιδιοκτήτες το παράπτωμα τους.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι ερευνητές δεν υποστηρίζουν ότι τα σκυλιά δεν νιώθουν ενοχή. Αυτό που λένε είναι ότι ο σκύλος μας δεν νιώθει ένοχος για πράγματα που εμείς πιστεύουμε ότι θα έπρεπε (όπως πχ. να φάει τα σκουπίδια). Άλλωστε για αυτόν είναι άλλη μια συμπεριφορά.
Η λύση σε αυτό
Πάρτε χαρτί και μολύβι και αφού κατεβείτε στο ύψος του σκύλου σας καταγράψτε όλα τα αντικείμενα – ερεθίσματα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια «ζημιά». Το επόμενο βήμα είναι μια αλλαγή στη διακόσμηση του σπιτιού σας. Άλλωστε αφαιρώντας το ανεπιθύμητο ερέθισμα δεν εμφανίζεται η ανεπιθύμητη συμπεριφορά. Σταδιακά και εφόσον ο σκύλος έχει αποκτήσει άλλες πιο ισορροπημένες συμπεριφορές μπορείτε να επαναφέρετε την διακόσμηση του σπιτιού σας στην προγενέστερη κατάσταση.
Eπιμέλεια άρθρου: woofland
Για περισσότερες απάντησεις στα γιατί που προκύπτουν από τις συμπεριφορές του σκύλου σας διαβάστε εδώ!
