Στην μια όχθη του ποταμού έχουμε τους γκουρού του μάρκετινγκ και τους εκπαιδευτές που παρουσιάζουν τα κολάρα αυτά ως την άμεση και βέλτιστη λύση στο τράβηγμα ή στην διόρθωση επιθετικών συμπεριφορών. Στην άλλη όχθη έχουμε τους θετικούς εκπαιδευτές που καταριούνται τόσο τα προϊόντα αυτά όσο και όποιον τα χρησιμοποιεί.

Κάπου στη μέση βρίσκεστε εσείς που ζείτε με έναν σκύλο 40 κιλών που όποτε βγαίνετε βόλτα ανεβάζετε χτύπους και στρεσαρεστε στην ιδέα της παρουσίας ενός άλλου σκύλου ή κάποιου άλλου ερεθίσματος που θα κάνει τον σκύλο σας να ορμήσει τρέχοντας. Αντιλαμβάνομαι την δυσκολία της κατάστασης. Οι μεν πρώτοι υπόσχονται μια λύση με άμεσα αποτελέσματα τα οποία φαντάζουν σχεδόν μαγικά ενώ οι δεύτεροι είναι τόσο θυμωμένοι που ξεχνούν να σας δείξουν την λύση που προτείνουν αυτοί.

Στόχος του συγκεκριμένου άρθρου είναι να σας δώσει τα στοιχεία αυτά που θα σας κάνουν να αξιολογήσετε τόσο την μέθοδο που θα επιλέξετε όσο και τις συνέπειες αυτής. Πάντα στην εκπαίδευση πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας την αιτιότητα και τις συνέπειες των επίλογων αλλιώς μπορεί να βρεθούμε προ εκπλήξεων.

1^ος μύθος: Ας ξεκινήσουμε όμως από την αρχή που δεν είναι άλλη από τις περιγραφικές ετικέτες τέτοιων προϊόντων: «’Ηπία δράση που μειώνει την πίεση». Σε αυτό το σημείο θα κάνουμε μια επίκληση στην φυσική οπού η ασκούμενη πίεση P=F/A οπού F η δύναμη και Α το εμβαδό. Οι μεταλλικές αιχμές λόγω της πολύ μικρής επιφάνειας τους σε σχέση με το κανονικό κολλάρο κάνουν τον παρανομαστή της εξίσωσης πολύ μικρό και άρα για ίση ποσότητα δύναμης στο κολάρο η πίεση είναι πολλαπλάσια μεγαλύτερη.

2^ος μύθος: «Είναι μια εκπαιδευτική τεχνική. Ένας εκπαιδευτής στην εργαλειοθήκη του έχει πολλά εργαλεία. Γιατί να μην τα αξιοποιήσει όλα ανάλογα με την ράτσα, τον σκύλο και την περίπτωση;» Αρχικά, γιατί η διόρθωση σαν τεχνική είναι εξαιρετικά απρόβλεπτη. Κυρίως όμως το πρόβλημα με την διόρθωση είναι πως ενώ λέει στον σκύλο πως η συμπεριφορά που κάνει είναι ανεπιθύμητη δεν του διδάσκει την επιθυμητή συμπεριφορά καταπιέζοντας έτσι το αρχικό πρόβλημα που πυροδότησε την συμπεριφορά. Ακολουθεί ένα παραδειγματάκι για να σας δώσει μια καλύτερη εικόνα τη συγκεκριμένης λύσης: Παιδάκι 2 ετών, με δείκτη νοημοσύνης αντίστοιχο ενός μέσου σκύλου, τρώει τα νυχιά του. Σε μια προσπάθεια να διορθώσετε την συμπεριφορά κάθε φορά που τα τρώει το χτυπάτε για να πονέσει και να σταματήσει. Πιθανότατα κάποια στιγμή θα σταματήσει να το κάνει, (τουλάχιστον μπροστά σας) και φαινομενικά το πρόβλημα θα έχει λυθεί. Το παιδάκι όμως, πέρα από τον φόβο που θα βιώσει θα πρέπει να βρει έναν άλλο τρόπο να κατευνάσει αυτή την εσωτερική του ανησυχία που του προκάλεσε την συμπεριφορά αυτή. Ίσως αρχίσει να χτυπάει τα ποδιά του στο πάτωμα. Μπορεί να βγάλει επιθετικότητα όταν οι γονείς -εκπαιδευτές δεν είναι μπροστά ή μπορεί να αρχίσει να φοβάται να κάνει οποιαδήποτε συμπεριφορά. Και εδώ έγκειται το πρόβλημα της διόρθωσης. Είναι απίστευτα απρόβλεπτη και οι συνέπειες σε εάν πλάσμα με IQ όσο το παιδάκι που αναφέρουμε αλλά την μυϊκή διάπλαση και την δύναμη ενός όντος 40 κιλών κάνει τα πράγματα ακόμα πιο επικίνδυνα.

3^ος μύθος: «Ο λαιμός του σκύλου είναι ιδιαίτερα ανθεκτικός». Εδώ οφείλουμε να πούμε πως οι υπέρμαχοι αυτών των μεθόδων έχουν απολυτό δίκιο. Σε σχέση με τον ανθρώπινο λαιμό ο σκυλίσιος είναι πολύ πιο ανθεκτικός σε πιέσεις. Αυτό όμως που ξεχνούν να σας αναφέρουν είναι πως αλλαγές στην πίεση εκείνης περιοχής επηρεάζουν πάρα πολύ τα επίπεδα κορτιζόλης του σκύλου τα οποία με την σειρά τους καθορίζουν τα επίπεδα του στρες. Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει πως μια έντονη διόρθωση μπορεί να πυροδοτήσει αύξηση στα επίπεδα κορτιζόλης η οποία κάνει 72 ώρες να υποχωρήσει. Και εδώ έγκειται το τρίτο πρόβλημα. Ξέρετε κάποιο ον που όταν είναι τόσο στρεσαρισμένο έχει καθαρό μυαλό για να μάθει ή που να μπορεί να αποσαφηνίσει τα ερεθίσματα και να μάθει ποιες συμπεριφορές είναι θεμιτές και ποιες αθέμιτες;

4^ος μύθος: «Άμεσα αποτελέσματα».. Ναι η μέθοδος αυτή έχει άμεσα αποτελέσματα. Αν φορέσετε στον σκύλο σας τέτοιου τύπου «εκπαιδευτικά» κολάρα και βγείτε βόλτα, το τράβηγμα θα μειωθεί και ίσως σε ένα απρόοπτο ερέθισμα θα μπορέσετε να τον ελέγξετε καλυτέρα. Είστε όμως έτοιμοι να πληρώσετε το τίμημα; Είστε έτοιμοι να αποδεχτείτε τις συνέπειες; Δυστυχώς όπως και στη ζωή μας έτσι και στην εκπαίδευση του σκύλου δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις που λύνουν τα προβλήματα άμεσα. Η σχέση μας με το σκύλο μας χτίζεται ακριβώς όπως και οι σχέσεις μας με τους φίλους μας και τους συντρόφους μας. Με αμοιβαίο σεβασμό, με γνώση και με καθημερινή επένδυση χρόνου σε αυτό που από κοινού έχουμε.

Σήμερα είμαστε εδώ που είμαστε και όχι στις σπηλιές γιατί κάποιοι άνθρωποι ρώτησαν ‘’Γιατί και Πως’’ και κάποιοι άλλοι δουλέψαν σκληρά για να απαντήσουν στα ερωτήματα αυτά. Έτσι και η επιστήμη του συμπεριφορισμού έχει κάνει άλματα και έχει δημιουργήσει τεχνικές που θα σας βοηθήσουν όχι μόνο να εκπαιδεύσετε τον σκύλο σας αλλά και να φτιάξετε μια πραγματική σχέση όπως αυτή που φανταζόσασταν την πρώτη μέρα που τον φέρατε σπίτι σας. 

Γιάννης Διονυσόπουλος