Είναι πολύ ευχάριστο πως με το πέρας του χρόνου όλο και περισσότεροι κηδεμόνες στρέφονται στην εκπαίδευση μέσω θετικής ενίσχυσης

ενώ αποφεύγουν αναχρονιστικές, παράνομες και αναποτελεσματικές μεθόδους που έχουν ως βάση την έλλειψη γνώσης και την άσκηση βίας. Συχνά ακούμε το εξής: «Άραγε αν εκπαιδεύσω τον σκύλο μου με λιχουδιές θα εκτελεί μόνο όταν έχω λιχουδιές»;

Δείτε το βίντεο που ακολουθεί: 

Πριν απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα πάμε λίγο πιο πίσω:

Τι είναι η μάθηση μέσω θετικής ενίσχυσης (R+);

Είναι η διαδικασία με την οποία προσθέτουμε έναν ενισχυτή (κάτι ευχάριστο δηλαδή) στο περιβάλλον του σκύλου με απώτερο σκοπό να αυξήσουμε την επαναληψιμότητα μίας συμπεριφοράς. Για παράδειγμα, ο σκύλος μας επιλέγει να μας κοιτάξει στα μάτια (μπορείτε να δείτε το σχετικό βίντεο εδώ)  και εμείς μόλις το κάνει τον επιβραβεύουμε με μία καλή λιχουδιά. Με αυτόν τον τρόπο, όταν ο σκύλος μας βρεθεί σε μία αντίστοιχη κατάσταση θα επιλέξει να προσφέρει αυτή την συμπεριφορά έναντι κάποιας άλλης.

Τι είναι όμως αυτός ο «ενισχυτής»;

Ενισχυτή ονομάζουμε οτιδήποτε αρέσει στον σκύλο μας. Οι αγαπημένες του λιχουδιές, ένα παιχνίδι στο οποίο έχει αδυναμία, η πρόσβαση στο περιβάλλον ή και εμείς οι ίδιοι δυνητικά.

Σας ακούω ήδη να λέτε.. «Μα πως είναι δυνατόν ένα μπαλάκι και μία λιχουδιά να είναι το ίδιο πράγμα για τον σκύλο;»

Η αλήθεια είναι πως ενώ και τα δύο είναι ενισχυτές δεν είναι του ίδιου τύπου! Το φαγητό (και κατά συνέπεια οι λιχουδιές) είναι γνωστό ως πρωτεύων ενισχυτής πράγμα που σημαίνει πως δεν χρειάζεται να διδαχθεί η αξία τους στον σκύλο μας. Αυτό συμβαίνει γιατί είναι άμεσα συνυφασμένο με την επιβίωση του. Αντιθέτως, το μπαλάκι ή η διελκυστίνδα (tug) είναι γνωστή ως δευτερεύον ενισχυτής. Όπως καταλαβαίνετε, οι ενισχυτές είναι πάρα πολλοί και μία από τις «δουλειές» που έχετε να κάνετε ως κηδεμόνες είναι να φτιάξετε μία λίστα από  ενισχυτές κατατάσσοντας τους από τον περισσότερο στον λιγότερο δυνατό με βάση τις προτιμήσεις του σκύλου σας!

Πως επιλέγω τι ενισχυτή θα χρησιμοποιήσω;

Η απάντηση είναι αρκετά σύνθετη αλλά αν θέλαμε να δώσουμε μερικούς γρήγορους τίτλους θα λέγαμε πως πρέπει πάντα να λαμβάνουμε υπόψη τα εξής:

• Προτιμήσεις και εκπαίδευση σκύλου: Υπάρχουν σκυλάκια που προτιμούν πολύ παραπάνω την αλληλεπίδραση με ένα παιχνίδι ενώ άλλα που προτιμούν κυρίως το φαγητό ως ενισχυτή.
• Ικανότητες ανθρώπου: Ένας πιο έμπειρος κηδεμόνας μπορεί πολύ πιο εύκολα να χρησιμοποιήσει το παιχνίδι με τέτοιο τρόπο ώστε ο σκύλος του να το βρει ενισχυτικό.
• Ζητούμενη συμπεριφορά: Για παράδειγμα, εάν θέλω να επιβραβεύσω την ήρεμη θέση του σκύλου μου θα επιλέξω να του δώσω μία λιχουδιά καθώς αν πετάξω ένα μπαλάκι θα χαλάσω την συμπεριφορά που ήθελα να επιβραβεύσω.
• Περιβάλλον και αναλογία: Η εκτέλεση μίας μαθημένης συμπεριφοράς μέσα στο σπίτι μπορεί να επιβραβευτεί με έναν πολύ χαμηλό ενισχυτή (σε ένταση και ποσότητα) ενώ μία σύνθετη συμπεριφορά σε εξωτερικό περιβάλλον απαιτεί και την αντίστοιχη ενίσχυση.

«Λάδωμα» ή επιβράβευση στην εκπαίδευση του σκύλου;

Θυμηθείτε τι είπαμε στην αρχή του άρθρου. Οτιδηποτε αρέσει στον σκύλο, μπαλάκι ή λιχουδιές, είναι ενισχυτής. Αυτό που τελικά καθορίζει το αν είναι λάδωμα ή επιβράβευση είναι ο τρόπος με τον οποίο επιβραβεύω τον σκύλο μου, ο τρόπος δηλαδή με τον οποίο χρησιμοποιώ τους ενισχυτές μου και όχι ο ενισχυτής που επιλέγω. Πάμε να το δούμε μέσα από δύο ακραία παραδείγματα:

Σωστή προσέγγιση με επιβράβευση: Ζητάω από τον σκύλο μου να κάνει μία γνωστή συμπεριφορά όπως ένα Chin Rest (δείτε εδώ σχετικό βίντεο). Εφόσον  εκτελέσει, τον επιβραβεύω με μία λιχουδιά που έχω κοντά μου ή με κάποιο παιχνίδι που του αρέσει.

Εσφαλμένη προσέγγιση με λάδωμα: Κουνάω το πουγκί με τις λιχουδιές (ή το αγαπημένο του παιχνίδι) για να έρθει κοντά μου. Του ζητάω το Chin Rest και αφού το κάνει τον επιβραβεύω. Ακολουθώντας αυτή τη προσέγγιση θα δημιουργήσετε έναν σκύλο που θα εκτελεί μόνο παρουσία δυνατού ενισχυτή ενώ πάντα θα «ζυγίζει» αν αξίζει να προσφέρει την ζητούμενη συμπεριφορά ανάλογα με το τι έχετε να του προσφέρετε μετά. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε τεχνικές που έχουν ως βάση το λάδωμα, ανεξάρτητα από το εφήμερο αποτέλεσμα που μπορεί να έχουν.

Πρέπει να επιβραβεύουμε κάθε φορά τον σκύλο μας για τις συμπεριφορές που κάνει;

Αν και αυτό αποτελεί ένα πολύ μεγάλο θέμα συζήτησης, ως σύντομη απάντηση θα λέγαμε το εξής: Αν ζητήσουμε από το σκύλο μας να εκτελέσει μία πολύ απλή συμπεριφορά μέσα στο σπίτι, όπως ένα «κάτσε», τότε και ένα «μπράβο» αρκεί. Αν όμως ο σκύλος σας επιλέξει να αγνοήσει τη πίτα γύρο, που πέταξε ο ασυνείδητος συμπολίτης μας στο πεζοδρόμιο, και να σας κοιτάξει, τότε ναι καλό είναι να επιβραβεύστε αυτή τη συμπεριφορά με έναν πολύ καλό και δυνατό ενισχυτή.

Κλείνοντας, να θυμάστε πάντα πως η επιβράβευση πρέπει να είναι ανάλογη της ζητούμενης συμπεριφοράς και να έρχεται σαν από μηχανής θεού!

Καλές εκπαιδεύσεις!

Γιάννης Διονυσόπουλος

Εγγραφείτε στο κανάλι της woofland εδώ