Ένα κοινό χαρακτηριστικό μεταξύ των περισσότερων ιδιοκτητών σκύλων είναι η αντίληψη πως τα σκυλιά μας αντιλαμβάνονται τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας και, φυσικά, ότι διαισθάνονται τη στενοχώρια ή την ασθένειά μας και προσπαθούν με τον τρόπο τους να μας συμπαρασταθούν. Ισχύει όμως αυτό;
Τελικά πόσο καλοί είναι οι σκύλοι μας στο να αντιλαμβάνονται απλά και μόνο μέσω της όψης ποια είναι η συναισθηματική κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε; Έχουν πραγματικά τόσο ισχυρή διαίσθηση; Η παρακάτω αναφορά δημοσιεύτηκε στο Current Biology στις 12 Φεβρουαριου του 2015 στο πλαίσιο μιας σχετικής έρευνας που έγινε και ίσως απαντήσει σε κάποια από τα ερωτήματά σας.
Έτσι, με αυτό το πνεύμα και έχοντας εκπονήσει μία σειρά από πειράματα, ο βιολόγος Corsin Muller του ινστιτούτου ερευνών του Messerli, κατέληξε στη διαπίστωση πως οι σκύλοι είναι τόσο καλοί όσο οι άνθρωποι στο να διακρίνουν τις χαρούμενες από τις θυμωμένες εκφράσεις του προσώπου. Τα σκυλιά που χρησιμοποιήθηκαν για το πείραμα ήταν κυρίως ‘border collies’ λόγω του υψηλού δείκτη ευφυΐας που τα διακρίνει.
Μπορεί για όλους εμάς που έχουμε στενή επαφή με τους σκύλους μας και ζούμε την καθημερινότητά τους μία τέτοια πληροφορία να θεωρείται δεδομένη αλλά για την επιστημονική κοινότητα τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Για το λόγο αυτό, εκτός από την παρούσα έρευνα είχαν πραγματοποιηθεί στο παρελθόν και άλλες έρευνες με σκοπό να αποδείξουν την ικανότητα αυτή των σκύλων οι οποίες, όμως, δεν ήταν απόλυτα ακριβείς. Σε γενικές γραμμές άφηναν μεγάλα ποσοστά ασάφειας και ανακρίβειας και τα αποτελέσματά τους απορρίφθηκαν από την επιστημονική κοινότητα ως μη έγκυρα.
Για τη διεξαγωγή της συγκεκριμένης έρευνας η ομάδα του Muller χρησιμοποίησε δύο διαδοχικά τεστ. Στο πρώτο στάδιο, εμφάνιζε 1 ζεύγος φωτογραφιών του ίδιου ανθρώπου που απεικόνιζαν μόνο το μισό πρόσωπο. Στη μια φωτογραφία το πρόσωπο απεικονιζόταν με χαρούμενη έκφραση ενώ στην άλλη η έκφραση ήταν σκυθρωπή και θυμωμένη. Με τη χρήση θετικής ενίσχυσης δίδαξαν στα μισά σκυλιά του πειράματος να ακουμπάνε τη μύτη τους στην πρώτη ομάδα από τις φωτογραφίες, αυτή με τις χαρούμενες εκφράσεις ενώ στα υπόλοιπα δίδαξαν το αντίστροφο. Θα πρέπει στο σημείο αυτό να αναφέρουμε πως και οι δύο ομάδες λάμβαναν μία λιχουδιά για την επιτυχή ολοκλήρωση της κάθε προσπάθειας. Η πρώτη αξιοσημείωτη παρατήρηση του πειράματος, αν και ανεπίσημη, ήταν πως η ομάδα που έπρεπε να διδαχθεί να αγγίζει τα ‘θυμωμένα’ πρόσωπα χρειάστηκε αισθητά παραπάνω χρόνο από αυτήν με τα χαρούμενα καθώς τα σκυλάκια φάνηκαν να είναι πιο διστακτικά στην επιλογή τους.
Στη δεύτερη φάση του πειράματος συνέχισαν τα ένδεκα σκυλιά που είχαν ολοκληρώσει την πρώτη φάση με απόλυτη επιτυχία, ανεξάρτητα από το είδος της έκφρασης την οποία είχαν εκπαιδευτεί να αγγίζουν. Οι επιστήμονες, σε μία προσπάθεια να αποκλείσουν την πιθανότητα να επιλέξουν οι σκύλοι τη φωτογραφία εκείνη του ανθρώπου με την οποία είχαν εκπαιδευτεί απλά αντλώντας την πληροφορία από την μνήμη τους ή ενθυμούμενοι πως το χαμόγελο είναι αυτό που πρέπει να προσέξουν, έκαναν κάτι τελείως διαφορετικό. Έδειξαν στους σκύλους το ίδιο ζεύγος φωτογραφιών, μόνο που αυτή τη φορά τους παρουσίασαν το άλλο μισό του προσώπου από αυτό με το οποίο είχαν εκπαιδευτεί. Εάν παραδείγματος χάρη είχαν διδάξει σε ένα border collie να επιλέγει το θυμωμένο πρόσωπο από δύο φωτογραφίες που απεικόνιζαν το κομμάτι του προσώπου από τη μύτη και κάτω, τώρα του έδειξαν το κομμάτι του προσώπου από τη μύτη και πάνω. Έτσι, οι σκύλοι, για να πάρουν την λιχουδιά έπρεπε να ανατρέξουν στη μνήμη τους και να διαλέξουν το πρόσωπο που είχε τις εκφράσεις αυτές που ήταν πιο κοντά σε αυτό με το οποίο είχαν εκπαιδευτεί. Η επιτυχία στην επιλογή ξεπέρασε το 70% και σε κάποιες περιπτώσεις έφτασε μέχρι και το 80%. Είναι προφανές πως το αποτέλεσμα αυτό ξεπερνά κατά πολύ το 50% που είναι ακριβώς το ποσοστό της τυχαίας επιλογής. Συνεπώς, για πρώτη φορά, έχουμε πραγματικά στοιχεία που δείχνουν την ικανότητα των σκύλων να αντιλαμβάνονται μόνο από τις εκφράσεις του προσώπου μας αν είμαστε θυμωμένοι ή χαρούμενοι. Η γνώση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς μας φέρνει πιο κοντά στην κατανόηση των πνευματικών δυνατοτήτων των τετράποδων μας φίλων.
Γιάννης Διονυσσόπουλος
