Ο σκύλος από την πρώτη στιγμή που θα γεννηθεί και κατά την διαδικασία της ανάπτυξης των βασικών του αισθήσεων, αρχίζει να εκπαιδεύεται. Το θέμα που προκύπτει είναι σε τι….? Κινούμενος από φυσικές, εσωτερικές του ανάγκες και προσλαμβάνοντας ερεθίσματα από το περιβάλλον μέσα από τις αισθήσεις του, προβαίνει στην εκδήλωση μιας ποικιλίας συμπεριφορών.

Ανάλογες με τις αντιδράσεις του σε αυτά τα ερεθίσματα θα είναι και οι ενέργειές που θα εκδηλώσει, αν δηλαδή θα συνεχίσει τη συγκεκριμένη συμπεριφορά ή αν θα τη διακόψει.
Ένα κουτάβι μερικών εβδομάδων, για παράδειγμα, μαθαίνει ότι αν εκδηλώσει μια λάθος συμπεριφορά απέναντι στη μητέρα του (ίσως την δαγκώνει επίμονα) αυτή θα του δείξει τα δόντια της και η κίνηση αυτή θα συνοδευτεί, πιθανώς, από ένα άρπαγμα συμμόρφωσης (το αποτέλεσμα της συμπεριφοράς). Θα πρέπει λοιπόν, να αλλάξει τη συγκεκριμένη συμπεριφορά, γιατί αυτή θα του επιφέρει μια άλλη ανεπιθύμητη συμπεριφορά από την πλευρά της μητέρας του. Με άλλα λόγια μαθαίνει να διαβάζει τη γλώσσα του σώματος της.
Με την ίδια μέθοδο μαθαίνει και ο δικός μας σκύλος να χοροπηδάει γύρω μας και να πηδάει επάνω μας κατά την διαδικασία της προετοιμασίας του φαγητού του, αφού τελικά αυτό έχει ως αποτέλεσμα το μπολ με την τροφή. Έτσι, ο σκύλος μαθαίνει να εκδηλώνει αυτή τη συμπεριφορά (δηλαδή να πηδάει) για να έχει αυτό το επιθυμητό αποτέλεσμα (στη συγκεκριμένη περίπτωση το μπολ με την τροφή).
Θα μπορούσαμε να δώσουμε πάρα πολλά παραδείγματα ακόμα, όπως όταν κινούμαστε και το κουτάβι μας δαγκώνει τα μπατζάκια από το παντελόνι και εμείς από δυσαρέσκεια αρχίζουμε να κουνάμε τα πόδια μας για να φύγει. Ωστόσο, αυτή ακριβώς η συμπεριφορά μας λειτουργεί τελικά σαν ενίσχυση συμπεριφοράς στα μάτια του σκύλου και έτσι αυτός συνεχίζει πιο δυνατά το δάγκωμα. Εναλλακτικά θα μπορούσαμε να σταματήσουμε να κινούμαστε (σταματώντας, με τον τρόπο αυτό να προσελκύουμε το ενδιαφέρον του σκύλου) και μόλις σταματήσει να του δώσουμε μια πιο ευχάριστη εναλλακτική συμπεριφορά π. χ. ένα ωραίο κόκκαλο, ή ένα ενδιαφέρον για το σκύλο παιχνίδι επιβραβεύοντας τον έτσι, ώστε να σταματήσει να δαγκώνει το παντελόνι.
Υπάρχουν βέβαια και οι ιδιαίτερες εκείνες περιπτώσεις κατά τις οποίες εκπαιδεύουμε, σκυλιά για ανίχνευση ναρκωτικών, ή σκυλιά βοηθούς τυφλών, ή ατόμων με ειδικές ανάγκες, aggility, frisbee, κυνηγόσκυλα, σκυλιά για συλλογή τρούφας αλλά και σκυλιά φύλακες. Όσον αφορά όμως τη μέση οικογένεια με ένα σκύλο, στόχος της εκπαίδευσης είναι να δημιουργήσει έναν ισχυρό δεσμό του ζώου με τα μέλη της οικογένειας, έτσι ώστε να επιτύχουμε μια αρμονική συνύπαρξη, μέσα και έξω από το σπίτι μας.
Όλα τα σκυλιά χρειάζεται να τα εκπαιδεύσουμε, και να τα μάθουμε να ζουν σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης οικογένειας.
Αυτά, όμως, που έχουν προέλθει από υιοθεσία (αλλάζοντας πιθανόν και αρκετά σπίτια), από κάποιο pet shop, ή από το δρόμο με αποτέλεσμα να μη γνωρίζουμε τον τρόπο και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες έχουν μεγαλώσει, καθιστούν την εκπαίδευσή τους, από την ώρα που θα τα πάρουμε στο σπίτι επιβεβλημένη!!
Το καλύτερο, βέβαια, σε κάθε περίπτωση θα ήταν ένα ραντεβού με τον εκπαιδευτή πριν πάρετε τον σκύλο στο σπίτι, προκειμένου να συζητήσετε μαζί του βασικά ζητήματα συμπεριφοράς και προσαρμογής του νέου μέλους της οικογένειας σας.
Ένας εκπαιδευτής που δε χρησιμοποιεί διορθώσεις αλλά βασίζεται στην ενίσχυση συμπεριφοράς μέσω της επιβράβευσης, μπορεί με ασφάλεια να μας δείξει πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε οι ίδιοι και να μαθαίνουμε στο σκύλο μας να συμπεριφέρεται και να ζει με αρμονία στην νέα του οικογένεια.
Θα μάθουμε στο κουτάβι μας πώς να ανταποκρίνεται σε ποικιλία εντολών που θα διευκολύνουν τη συνύπαρξή μας (“έλα”, “κάτσε”, “χαλαρό λουρί”, “άστο” κ.λ.π) αλλά και στον καθορισμό ορίων χωρίς τη χρήση βίας που πρέπει με συνέπεια να τηρούνται από πολύ μικρή ηλικία (2 μηνών) βάζοντας έτσι τις βάσεις για μια αρμονική συμβίωση χωρίς προβλήματα συμπεριφοράς.
Επίσης, πολύ σημαντικό είναι να μάθουμε εμείς οι ίδιοι πως να εκπαιδεύουμε και πως να κατανοούμε τις διάφορες συμπεριφορές του σκύλου μας και να αντιδρούμε σωστά σε αυτές.
Μεγαλώνοντας το κουτάβι μας, θα μπορούμε να μάθουμε να παίζουμε μαζί του διάφορα παιχνίδια ή να κάνουμε άλλες δραστηριότητες με ασφάλεια, επιτυγχάνοντας έτσι όχι μόνο την υπακοή, αλλά και ένα ισχυρότερο δεσμό μεταξύ μας.
Ένας σωστά εκπαιδευμένος σκύλος, είναι πραγματικά ένας υπέροχος σύντροφος για μια ζωή!

Συμπεριφορισμός και εκπαίδευση σκύλων

Tου Δημοσθένη Μουμιάδη

H.Dip CBP/FISAP/Trainer/ Canine Behaviorist
Ambassador of Greece for International Society of Animal Professionals
ICB – Member of International Canine Behaviorists
kynagon Dog Trainers Academy
www.kynagon.gr